Farby termochromowe to produkty oparte o pigmenty czułe na temperaturę. W ich wersjach odwracalnych kolor blednie wraz ze wzrostem temperatury i pojawia się wraz z jej spadkiem. W wersji nieodwracalnej po osiągnięciu zadanej temperatury kolor staje się widoczny i taki pozostaje nieodwracalnie.

Zastosowania farb termochromowych odwracalnych

Zabezpieczenie autentyczności i oryginalności

Farby termochromowe odwracalne wykorzystywane są w druku takich produktów, w których istotnym wymogiem jest zabezpieczenie ich autentyczności i oryginalności. Do takich produktów należą wszelkiego rodzaju bilety, kupony, loterie, papiery wartościowe, opakowania zabezpieczone przed podrabianiem itd. Niewielki zadrukowany farbą termochromową znacznik odbarwia się pod wpływem zdefiniowanej temperatury np. pod wpływem ciepła ludzkiego ciała. Blednący pod wpływem dotyku znacznik informuje osobę sprawdzającą o tym, że produkt jest oryginalny.

Znaczniki osiągnięcia lub spadku odpowiedniej temperatury

Innym sposobem wykorzystania farb termochromowych odwracalnych jest druk znaczników osiągnięcia lub spadku odpowiedniej temperatury. Używa się ich w druku etykiet i opakowań napojów chłodzących takich jak alkohol czy napoje energetyczne i gazowane. W chwili kiedy znacznik osiąga odpowiednio niską temperaturę zabarwia się na odpowiedni kolor informując o prawidłowym schłodzeniu. Podobnie jest w przypadku znaczników osiągnięcia lub utrzymania odpowiednio wysokiej temperatury. Gdy znacznik umieszczony na produkcie wymagającym podgrzania zaczyna się zabarwiać lub zmieniać kolor oznacza to, że produkt zaczyna stygnąć a znacznik informuje o niepożądanym schładzaniu się produktu.

Marketing i gry planszowe

Farby termochromowe z efektem odwracalnym zalazły również szerokie zastosowanie w produktach wykorzystywanych w marketingu oraz różnego rodzaju grach i zabawach. Są one wprawdzie zasadniczo mało kryjące, niemniej przy odpowiednio dużym naniesieniu farby na podłoże możemy uzyskać efekt krycia. Wtedy farby mają zdolność zakrycia rysunku, zdjęcia, znaku, numerów lub napisów znajdujących się na podłożu. Farba pod wpływem wzrostu odpowiednio dobranej temperatury staje się przezroczysta ujawniając niejako co kryje pod spodem. Daje to ogromne możliwości kreatywnego wykorzystania we wszelkiego rodzaju grach, interaktywnych zabawach czy marketingowych „sztuczkach”.

Zastosowania farb termochromowych nieodwracalnych

Nieodwracalne farby termochromowe to gatunek farb nieco rzadziej wykorzystywanych przez odbiorców, niemniej rozwiązania jakie oferują znalazły zastosowanie w kilku dość znaczących dziedzinach przemysłu. Wykorzystywane są one między innymi w druku znaczników osiągnięcia przez produkt wysokiej temperatury. W tym miejscu należy nadmienić, że ze względu na swój charakter farby termochromowe nieodwracalne – w przeciwieństwie do farb odwracalnych – stosowane są dla oznaczania wysokich temperatur powyżej 70°C.

Medycyna i produkty spożywcze

Farby termochromowe nieodwracalne stosuje się do zadruków znaczników w autoklawie lub w sterylizacji urządzeń i narzędzi chirurgicznych. Farba po uzyskaniu zadanej temperatury 130 °C odbarwia się w sposób nieodwracalny wskazując osiągnięcie wymaganej do prawidłowego przebiegu procesu temperatury. Podobne znaczniki stosowane są w opakowaniach produktów spożywczych podgrzewanych do odpowiedniej temperatury wraz z opakowaniem. Znacznik po osiągnięciu wskazanej temperatury informuje, że potrawa osiągnęła pożądany stopień podgrzania.

Znakowanie przegrzania maszyn i urządzeń

Kolejnym sposobem wykorzystania farb termochromowych nieodwracalnych jest znakowanie przegrzania maszyn i urządzeń w tych rejonach przemysłu gdzie często dochodzi do nadmiernych tarć i hipertermii części i mechanizmów urządzeń produkcyjnych. Znacznik widoczny dla personelu obsługującego maszyny może w porę poinformować o wadliwym działaniu elementu urządzenia zmieniając swój kolor z przezroczystego w kolorowy po osiągnięciu krytycznej temperatury. Taki niedrogi system ostrzegawczy może pomóc uniknąć wielu awarii oraz wypadków w zakładach przemysłowych.

Drukarki termiczne

Istnieje również bardzo powszechny sposób wykorzystywania farb termochromowych nieodwracalnych w naszym życiu codziennym. Stosuje się je jako powleczenia tzw. papierów termicznych wykorzystywanych w druku za pomocą drukarek termicznych. Najczęściej spotykanym materiałem na którym znajduje się powleczenie farbą termochromową nieodwracalną są paragony drukowane w drukarkach kasowych, fiskalnych, a także w bankomatach i wielu innych miejscach. Przezroczysta powłoka papieru zostaje poddana działaniu wąskiej wiązki wytwarzającej odpowiednią temperaturę. Wiązka ta niejako „wypala” litery, numery, rysunki itp. aktywując w sposób nieodwracalny wybrane fragmenty powleczenia termicznego.

Farby termochromowe ciekłokrystaliczne

Istnieją również mniej znane odmiany farb termochromowych, których rola może odgrywać coraz większe znaczenie w tym segmencie rynku. Pierwszą z nich są farby termochromowe ciekłokrystaliczne zabarwiające się na różne kolory w różnych temperaturach. Przykładowo gdy produkt osiągnie temperaturę 30°C stają się czerwone, gdy 32°C stają się żółte, gdy 34°C stają się zielone, gdy 38°C stają się niebieskie, gdy 39°C stają się fioletowe, a po przekroczeniu 40°C stają się znowu czarne.

Farby termochromowe odwracalne dwuzakresowe

Kolejną wartą omówienia farbą termochromową jest farba odwracalna dwuzakresowa. Działa ona w ten sposób, że gdy produkt osiągnie jedną temperaturę (np. 30°C) odbarwia się trwale do momentu gdy nie schłodzimy jej o skokowo różną temperaturę, np. – 10°C. Takie rozwiązanie może być przydatne przy znakowaniu produktów, które nie powinny osiągnąć zalecanej temperatury przed dotarciem do docelowego klienta, czyli przy kontrolowaniu łańcucha dostaw pod względem temperatury. Można je wykorzystać przy znakowaniu etykiet wędlin i wyrobów garmażeryjnych, lodów, produktów zamrożonych i wielu, wielu innych.

Farby termochromowe odwracalne interwałowe

Farby termochromowe interwałowe to farby zachowujące kolor w ustalonym przedziale temperatury (np. 30ºC – 50ºC), odbarwiają się jeżeli temperatura wykroczy poniżej lub powyżej zadanego zakresu. Zmiana koloru farb termochromowych interwałowych jest odwracalna co oznacza, że można je wielokrotnie odbarwiać i zabarwiać utrzymując bądź wykraczając poza określony interwał temperatury. Zmiana w cyklu zabarwiania-odbarwiania przebiega w kilku stopniach podobnie jak w przypadku innych farb termochromowych odwracalnych. Farby termochromowe interwałowe mogą posłużyć jako wskaźniki utrzymania temperatury produktu w zadanym zakresie. Jeżeli temperatura wyjdzie poniżej zakresu farba się odbarwi, to samo stanie się gdy temperatura będzie wyższa od zadanego zakresu.