Farby specjalne do zabezpieczeń dokumentów wartościowych przed fałszowaniem Część 1

Istnieje wiele kategorii farb i lakierów
specjalnych stosowanych do zabezpieczania dokumentów przed fałszerzami. Mogą to być farby i lakiery gwarantujące wysoki stopień
ochrony, jak i takie, których poziom zabezpieczenia jest relatywnie prosty do odtworzenia.

Oczywiście dobry projektant, wykorzystując farby i lakiery specjalne, może użyć różnych narzędzi i technik pozwalających mu uzyskać efekt praktycznie niemożliwy
do podrobienia przez fałszerza. Jako że nie jestem specjalistą od zabezpieczania dokumentów przed fałszowaniem, a tym bardziej projektantem takich prac, skupię się
w niniejszym artykule na tym, na czym znam się najlepiej – na farbach i lakierach specjalnych, będących doskonałym narzędziem pracy
profesjonalistów od zabezpieczeń.

Farby i lakiery specjalne używane do zabezpieczania dokumentów przed fałszowaniem możemy podzielić na różne rodzaje, kategorie i grupy, np. na takie, do których detekcji wystarczy gołe ludzkie oko, czy takie, których nie da się zauważyć bez użycia
wysoce specjalistycznych urządzeń, jak również takie, które możemy zobaczyć tylko w pewnych określonych warunkach, wyczuć dotykiem, zobaczyć lub wyczuć po potraktowaniu
wodą lub inną substancją.

Do grupy farb specjalnych najbardziej powszechnie używanych do zabezpieczeń należą farby wykorzystujące zjawisko luminescencji. Luminescencja
jest to w dużym uproszczeniu zjawisko świecenia niektórych substancji lub ciał wywołane przez dowolną przyczynę z wyjątkiem wzrostu temperatury.

Do podstawowych farb wykorzystujących to zjawisko należą farby fluorescencyjne, które dzielą się na widoczne w świetle dziennym i prawie całkowicie transparentne. I pierwsze,i drugie konwertują światło UV, zamieniając je na światło widzialne w czasie rzeczywistym (natychmiast po ustaniu czynnika wzbudzającego, w tym wypadku światła UV, świecenie ustaje). Mówiąc wprost: „świecą” pod światłem UV, dokładnie w zakresie światła UV-A (długość fali: 315–380 nm).

Farby fluorescencyjne widoczne w świetle dziennym to takie, które posiadają po prostu kolor w zwykłym znaczeniu tego słowa. Obserwowane w świetle dziennym charakteryzują się czystą, jaskrawą, „neonową” barwą, niemalże rażącą oczy, natomiast pod światłem UV świecą dodatkowym, jaskrawym blaskiem.

Dostępne barwy farb fluorescencyjnych to znane drukarzom kolory z wzornika Pantone o numerach standardowych od 801 do 807 i kolorach dodatkowych od 808 do 814. Kilkanaście lat temu firma Pantone dodała do tej gamy rozbarwienia powyższych kolorów, uzyskując 56 dodatkowych odcieni fluorescencyjnych i gromadząc je we wzorniku Pantone Pastels & Neons.

Druga grupa farb fluorescencyjnych to farby prawie całkowicie transparentne. Jednak mają zazwyczaj prawie niewidoczny kolor „resztkowy”
albo mleczność masy „przysłaniającą” w sposób prawie niezauważalny druk znajdujący się poniżej.

Poza tym odbijają światło tak jak lakier. Jeżeli użyjemy spoiwa błyszczącego – błyszczą, jeżeli matowego – odbijają światło w sposób rozproszony. Wszystko to sprawia, że stosując odpowiednie sposoby obserwacji, można je wypatrzeć gołym okiem w świetle dziennym. Tutaj właśnie wkracza specjalista – projektant
zabezpieczeń, który stosując sobie znane sposoby i triki, potrafi tak „ukryć” farbę w projekcie, żeby była ona de facto niezauważalna.

Farby niewidoczne fluorescencyjne, podobnie jak te widoczne, świecą pod światłem UV, przez co osoba sprawdzająca dokument może w stosunkowo prosty sposób, wyposażona w odpowiednie narzędzia, wykryć miejsce i sposób użycia farby, a więc sprawdzić autentyczność pracy.

W druku papierów wartościowych o wysokim stopniu zabezpieczenia stosuje się również farby niewidoczne fluorescencyjne, „świecące” w różnych zakresach światła UV (także UV-B i UV-C) albo takie, które potrafią świecić zarówno w jednym zakresie, jak i w drugim, a nawet trzecim. Dostępne kolory widoczne pod UV to standardowe kolory żółte, zielone, niebieskie, białe, pomarańczowe, różowe, fioletowe i używane do najwyższej klasy zabezpieczeń –
czerwone.