Sprawdź różnice między farbami fluorescencyjnymi i luminescencyjnymi

Farba luminescencyjna a fluorescencyjna. Zastanawiasz się, jakie są różnice między farbą luminescencyjną a fluorescencyjną? Choć mogą wydawać się podobne, w rzeczywistości różnią się pod wieloma względami. Dzięki nam odkryjesz, na czym polega zjawisko luminescencji i jak działa farba fluorescencyjna. Te dwie technologie są coraz bardziej popularne w przemyśle kosmetycznym, elektronicznym, a nawet w malarstwie i sztuce ulicznej. Dlatego warto poznać różnice między farbami luminescencyjnymi a fluorescencyjnymi oraz ich zastosowania.

Definicja luminescencji

Luminescencja (łac. lumen „światło”) to według Encyklopedii PWN jarzenie, emisja promieniowania elektromagnetycznego w zakresie nadfioletu, widzialnym i podczerwieni przez atomy lub cząsteczki. Podczas przejścia ze stanu wzbudzonego do stanu o niższej energii, gdy wzbudzenie jest wywołane innymi przyczynami niż podniesienie temperatury źródła promieniowania. Jednym z rodzajów luminescencji jest fotoluminescencja wywołana przez pochłonięcie promieniowania elektromagnetycznego z obszaru widzialnego, ultrafioletu lub podczerwieni. A jednym z rodzajów fotoluminescencji jest fluorescencja, czyli zjawisko fotoluminescencji trwające wyłącznie podczas działania czynnika wzbudzającego. W odróżnieniu od fosforescencji, która trwa jeszcze po zaniku działania tego czynnika.

Wyjaśnienie definicji

Na podstawie powyższych definicji można stwierdzić, że zjawisko luminescencji oznacza: zdolność niektórych materiałów do emisji fal świetlnych („świecenie” w kolorach). Po ich wzbudzeniu przez różnego rodzaju zdarzenia fizyko-chemiczne. Jednym z takich zdarzeń jest naświetlenie przez światło białe (tzw. dzienne), UV lub podczerwień. Dzięki naświetleniu przez jedno z powyższych rodzajów światła materiał wzbudzony zaczyna emitować „własne” światło. Farby te występują w kilku podstawowych kolorach jak: czerwony, zielony, niebieski, fioletowy, żółty itd.). Takie zjawisko nazywamy fotoluminescencją. Istnieją dwa rodzaje zjawiska fotoluminescencji. Pierwszy zachodzi gdy materiał emituje „własne” światło nawet po ustaniu wzbudzenia (naświetlenia) przez czynnik wzbudzający. To zdarzenie nazywamy fosforescencją. Drugi jest wtedy gdy świecenie materiału trwa tylko i wyłącznie wtedy kiedy trwa jego naświetlanie przez czynnik wzbudzający. To zdarzenie nazywamy zjawiskiem fluorescencji.

Czym jest farba fluorescencyjna i zjawisko luminescencji?

Jeżeli chodzi o nazewnictwo farb drukarskich wykorzystujących pigmenty luminescencyjne oraz fluorescencyjnych to mamy tu do czynienia z większą dowolnością. Występuje również brak ścisłości naukowej oraz potoczność znaczeń. Po pierwsze farby fluorescencyjne nigdy nie są zaliczane do zbioru farb luminescencyjnych. Zazwyczaj nawet nie są z nimi łączone. Po drugie nawet wewnątrz grupy farb fluorescencyjnych – zgodnie z tym co wyżej wspomniano odnośnie rodzajów światła wzbudzającego – istnieje podział na te widziane pod wpływem światła białego, UV i IR.

Do najbardziej popularnej i rozpowszechnionej grupy należą farby fluorescencyjne wzbudzane światłem białym (a dokładnie zawartym w nim światłem UV). Farby te, z ich nietypową, jaskrawą kolorystyką stanowią dość znaczącą dziedzinę w zbiorze farb dostępnych na rynku. Choć w naszej klasyfikacji i nomenklaturze traktowane są jako specjalistyczne farby budowlane, to przez innych uczestników rynku wielokrotnie włączane są w zakres farb zwyczajnych.

W typologii przez nas przyjętej farby fluorescencyjne wzbudzane światłem białym stanowią obszerny, samodzielny dział farb specjalnych. Jest on na tyle obszerny, że zdecydowaliśmy się nie łączyć go z działem farb luminescencyjnych. Farby luminescencyjne natomiast to farby wykorzystujące całą resztę zjawisk luminescencyjnych w swej pełnej rozciągłości i różnorodności rodzajów (w tym także fluorescencję wzbudzoną światłem UV i IR oraz drugą grupę fotoluminescencyjną – fosforescencję).

Dlaczego rozróżniamy farby fluorescencyjne od farb  luminescencyjnych

Farba luminescencyjna a fluorescencyjna. Oprócz powyżej przedstawionych przyczyn rozróżnienia przez nas farb fluorescencyjnych od luminescencyjnych najważniejszy jest fakt, że farba fluorescencyjna wzbudzana światłem białym jest po pierwsze widoczne natychmiast, po drugie źródło wzbudzenia jest powszechnie dostępne. Fakt ten ma zasadnicze znaczenie w wykorzystaniu tego typu farb w przemyśle farbiarskim.

W przeważającej części potencjalny obserwator (konsument) oczekuje uzyskania reakcji wizualnej natychmiast. Raczej bez potrzeby wzbudzania efektu przy użyciu jakiegokolwiek urządzenia, mechanizmu lub algorytmu działań. Wyobraźmy sobie przeciętnego użytkownika, który po to, żeby uzyskać wymagany efekt barwny, podłącza jakieś urządzenie wzbudzające. Albo gasi źródło światła dla obejrzenia koloru. Między innymi dlatego farby fluorescencyjne wzbudzane światłem białym są często traktowane jako farby zwyczajne. My klasyfikujemy je jako farby specjalne, ale inne niż farby luminescencyjne. Cała reszta farb luminescencyjnych to takie farby, dla których potrzebujemy niekiedy dość skomplikowanej, relatywnie drogiej lub rzadko dostępnej metody wzbudzenia. Albo też musimy je przez dłuższy czas „naświetlić” (jak farby fosforyzujące), żeby zobaczyć końcowy efekt.

Nie tylko malowanie ścian – przykłady wykorzystania farb fluorescencyjnych

Dla lepszego zobrazowania różnic między tym czym jest farba luminescencyjna a fluorescencyjna można posłużyć się przykładami ich wykorzystania. Opisując farby fluorescencyjne, warto jednak zacząć od tego jak działają. To produkty, które charakteryzują się wyjątkową jasnością i czystością barwy, jaskrawością i soczystością koloru oraz wrażeniem, że są jakby „podświetlone”. Cechy te sprawiają, że swoją jaskrawością i krzykliwością znacząco wyróżniają się wśród innych kolorowych farb. To dlatego farba fluorescencyjna ma tak szerokie zastosowanie. Wykorzystywana jest wszędzie tam, gdzie należy wyróżnić, uwypuklić, wybić, czy oznaczyć jakiś element. Po to, żeby stał się bardziej zauważalny dla przeciętnego obserwatora. Maluje się nimi drogi ewakuacyjne, znaki ostrzegawcze, elementy mające się wyróżniać (np. tzw. cenówki dyskontowe). Również oznakowanie dróg komunikacyjnych i ewakuacyjnych, barierki chroniące przed upadkiem, elementy przeciwpożarowe, znaki drogowe, poziome oznakowania dróg. Elementy dekoracji i aranżacji wnętrz, scenografii teatralnych i eventowych, escape room’ów, detali w sztuce i reklamie.

Przykłady wykorzystania farb luminescencyjnych

Farby luminescencyjne mają szerokie zastosowanie. Sprawdzają się wszędzie tam, gdzie uzyskanie końcowego efektu wymaga użycia dodatkowego urządzenia, lampy, narzędzia, roztworu, instalacji itd. lub żeby zobaczyć efekt, należy wykonać dodatkową czynność (np. zapalić światło). Konkretne wykorzystanie zależy od rodzaju farb fluorescencyjnych.

• Farby niewidoczne fluorescencyjne (świecące pod UV) są wykorzystywane do tworzenia wspaniałych dekoracji i scenografii eventów, w klubach i dyskotekach, escape room’ach, w sztuce nowoczesnej itd. Po zgaszeniu świateł i zapaleniu światła UV (tzw. „blacklight”) oczom widza ukazuje się alternatywny świat kolorów i obrazów, których w ogóle nie było widać wcześniej. Bezbarwne przed zapadnięciem zmroku farby są również wykorzystywane do druku banknotów oraz innych dokumentów zabezpieczonych. 
• Farby fosforyzujące wykorzystujemy wszędzie tam, gdzie brak sztucznego światła w nocy uniemożliwia rozpoznanie tego co chcemy przedstawić widzowi. Farba „ładuje się” za dnia i oddaje energię w formie światła w nocy. Stosowana do wyznaczania dróg ewakuujących i nocnych tras pieszych lub rowerowych. Także do drukowania tabliczek informacyjnych widocznych w nocy, efektów marketingowych mających na celu zaciekawienie widza dodatkowym efektem świecenia w ciemności itd.
• Farby świecące pod wpływem podczerwieni wykorzystuje się do zabezpieczania druków, opakowań, banknotów i papierów wartościowych.

Farby luminescencyjne z omawianego przez nas zakresu mogą służyć zarówno do celów marketingowych jak i ostrzegawczych tak jak w powyższych przykładach, niemniej istnieje bardzo wiele innych zastosowań tych farb. Jedno jest pewne: farby luminescencyjne mogą być wykorzystywane do różnych aplikacji i zastosowań, gdzie kreatywność i pomysłowość jest kluczowym warunkiem powstania ciekawego rozwiązania. Jedynym ograniczeniem w tym przypadku może być tylko nasza wyobraźnia.

Podsumowanie

Podsumowując: istnieje naukowe wyjaśnienie różnic i podobieństw między tym czym jest farba luminescencyjna a fluorescencyjna. Jest ono jednak przez rynek farbiarski traktowane dość swobodnie.Różne firmy stosują różne nazewnictwo nie zawsze zgodnie z logiką lub naukowym podejściem. Systematykę, którą my przyjęliśmy jako producent farb, można scharakteryzować jako taką, która odnosi się do funkcjonalności i łatwości operowania źródłem wzbudzenia „świecenia” oraz wywołanym przez nią efektem. Farby fluorescencyjne to w tej systematyce produkty wzbudzane w prosty sposób światłem dziennym. Są widoczne od razu i niewymagają zastosowania dodatkowych narzędzi czy urządzeń. Farby luminescencyjne to zaś farby wymagające dodatkowych zabiegów dla wydobycia efektu, który skrywają.

Z chęcią doradzimy jaką farbę lub lakier specjalny wybrać do Twojego projektu!

Produkty „szyte na miarę” to nasza specjalność.